جراحی پلاستیک

علت فراموشی خواب

علت فراموشی خواب چیست؟ چرا خواب های مان را فراموش می کنیم؟ چگونه خواب های مان رابه یاد بیاوریم؟ البته مـا همه ی خواب های مان رابه یاد نمی آوریم، هیچکس همه ی خواب های خود رابه یاد نمی آورد، اما گاهی اوقات اوضاع بـه گونه ای می شود کـه هرروز دچار فراموشی خواب می شویم و این بـه مرور می تواند بـه یک معضل ذهنی اذیت دهنده تبدیل شود،

شـما یک سوم از عمر خودرا در خواب هستید و بخش بزرگی ازآن شامل خواب دیدن می شود؛ اما اکثر مواقع یادتان نمی آید کـه چـه خوابی میدیدید. حتی آن مواقع نادری کـه خوش‌شانسی می‌آورید و وقتی بیدار میشوید عکسهایی ازآن خواب در حافظه‌تان باقیمانده اسـت، در عرض یک دقیقه تمام آن عکسهای از حافظه شـما پاک میشوند و بـه سرزمین خیال برمی‌گردند.

علت فراموشی خواب | چگونه خواب های مان را به یاد بیاوریم؟

مـا گرایش زیادی بـه فراموش کردن سریع خواب‌ها داریم. کسانی کـه کمتر اعلام میکنند کـه خواب دید‌ه‌اند، درواقع کسانی هستند کـه آسان‌تر خواب خودرا فراوش می کنند. شاید باورش سخت باشد کـه مـا حتی وقتی یادمان نمی آید کـه خوابی دیده‌ایم هم در حال خواب دیدن بوده‌ایم، اما تحقیقات مشخصا نشان می دهد افرادی کـه حتی یک خواب هم در طول سالها یا حتی تمام زندگی خود تعریف نکرده‌اند.

«چراکه هیچ وقت چیزی بـه یاد نمی‌آوردند» هم درحال خواب دیدن بوده‌اند. همین افراد هنگامیکه در موقعیت مناسب از خواب بیدار شوند میتوانند خواب خود رابه یاد بیاورند. درحالی کـه دلیل این موضوع هنوز کاملا مشخص نشده، محققان نتایجی از بررسی مغز مـا هنگام خواب بـه دست آوده‌اند کـه شاید دلیل این فراموشی عجیب‌وغریب مـا را توضیح دهد.

شما بیدارید ولی هیپوکامپوس نه

وقتی کـه مـا بـه خواب می رویم، تمام قسمت‌های مغز مـا بطور هم زمان بـه خواب نمیروند. بر اساس تحقیقاتی کـه درسال ۲۰۱۱ منتشر شد، محققان آخرین قسمتی از مغز کـه بـه خواب می رود را پیدا کردند و آن قسمت هیپوکامپوس «Hippocampus» اسـت. عضوی منحنی شکل کـه در هردو نیمکره مغز قرار گرفته و نقش بسیار مهمی در جابه‌جایی اطلاعات از حافظه کوتاه مدت بـه حافظه بلند مدت دارد.

علت فراموشی خواب | چگونه خواب های مان را به یاد بیاوریم؟

همان طور کـه قسمت هیپوکامپوس آخرین قسمتی از مغز اسـت کـه بـه خواب میرود، می تواند آخرین قسمتی هم باشد کـه بیدار میشود. پس می توان این نتیجه را گرفت کـه وقتی شـما هنگام خواب دیدن بیدار می شوید، تصویری کـه در خواب دیده‌اید در حافظه کوتاه مدت شـما قرار دارد، اما بدلیل اینکه هیپوکامپوس کاملا بیدار نشده مغز شـما نمی تواند این حافظه را ثبت کند.

همانگونه کـه این موضوع توضیح می دهد کـه چرا خاطراتی کـه از خواب دیدن داریم انقدر زودگذر هستند، بـه این معنی نیست کـه هیپوکامپوس شـما در طول شب غیرفعال اسـت. درواقع اینبخش از مغز در طول خواب کاملا فعال و درحال طبقه‌بندی و نگه‌داری خاطرات و داده‌های موجود اسـت تا جای آن‌ها را در حافظه محکم کند؛ بجای آن کـه اطلاعات تجربه‌های جدیدی کـه مـا در خواب تجربه میکنیم را دریافت و ذخیره کند.

داده‌ها نشان می دهد کـه در عده ای از مراحل خواب، هیپوکامپوس در حال ارسال اطلاعات بـه قسمت کورتکس «Cortex» مغز اسـت، اما ازآن اطلاعاتی دریافت نمی کند. محققان گفتند کـه این ارتباط یک‌طرفه بـه هیپوکامپوس اجازه می دهد کـه اطلاعات حافظه درازمدت را برای ذخیره‌سازی بـه کورتکس مغز بفرستد اما اطلاعات جدید توسط آن ثبت نمی شوند.

هنگام بیدار شدن، مغز برای شروع بکار قابلیت رمزگذاری حافظه بـه حداقل ۲ دقیقه زمان احتیاج دارد. درسال ۲۰۱۷ تحقیقی منتشر شد کـه در آن محققین الگوی خواب ۱۸ نفر در فرانسه را بررسی کرده بودند. این افراد اعلام کرده بودند کـه تقریباً تمام خواب‌هایی کـه هرروز میبینند رابه یاد می‌آورند. درکنار آن هم الگوی خواب ۱۸ نفری کـه اعلام کرده بودند بـه ندرت خواب‌های خود رابه یادمی‌آوردند نیز بررسی کردند.

محققین دریافتند کـه کسانی کـه خواب‌های خود رابه یاد می‌آوردند در طول شب بیش‌تر از خواب بیدار می شوند و این بیدار شدن‌های در طول شب بطور میانگین حدود ۲ دقیقه طول می کشند. در صورتی کـه افرادی کـه کمتر خواب خود رابه یاد می‌آوردند کمتر از خواب بیدار می شوند و بیدار شدن‌شان بطور میانگین بیش از یک دقیقه طول نمی کشد.

تاثیر مواد شیمیایی عصبی

کمبود توانایی مـا در کدگذاری خاطرات جدید در حین خواب، هم چنین بـه میزان تغییرات در دو پیام‌رسان عصبی مرتبط اسـت؛ “Acetylcholine” و “Noradrenaline” کـه مشخصا نقش مهمی در حفظ خاطرات دارند. وقتی کـه مـا بـه خواب می رویم این دو پیام‌رسان دچار افت میشوند. سپس یک اتفاق عجیب رخ می دهد و مـا وارد مرحله تکرار حرکت چشم‌ها در خواب میشویم.

علت فراموشی خواب | چگونه خواب های مان را به یاد بیاوریم؟

«rapid eye movement یا REM»؛ مرحله‌ای کـه اکثر خوا‌ب‌های واضح خودرا می بینیم. دراین مرحله فعالیت Acetylcholine بـه میزان فعالیت آن در بیداری بر میگردد. دانشمندان همان‌ گونه بر روی این پازل مشغول کار هستند اما عده ای از حدس‌ها بر این اسـت کـه این فعالیت‌های شیمیایی میتواند دلیلی برای فراموش کردن خواب‌هایی کـه میبینیم باشد.

برخی از خواب‌ ها قابلیت ثبت شدن در حافظه را ندارند

پروفسور ارنست هارتمن کـه روی رویاها و خواب‌ها تحقیق میکند می گوید: آیا یادتان می آید کـه امروز صبح هنگام مسواک بـه چـه چیزی فکر میکردید؟ ذهن مـا مدام در حال پرسه‌زنی اسـت، اما مـا اکثر آن فکرها را بعنوان اطلاعات غیر ضروری دور می‌ اندازیم. خواب‌های مـا خصوصا خواب‌های روزمره و معمولی، میتوانند دقیقا مثل فکرها و زمزمه‌های ذهنی مـا در طول روز باشند و توسط مغز بعنوان اطلاعات غیرضروری شناخته شوند.

علت فراموشی خواب | چگونه خواب های مان را به یاد بیاوریم؟

اما خواب‌هایی کـه واضح‌تر، احساسی‌تر و مربوط‌تر هستند بنظر بیشتر بـه یاد آورده میشوند. شاید چون بیشتر مـا را تحریک بـه بیدار شدن‌ می کنند. هم چنین نوع طبقه‌بندی داستانی آن‌ها هم در ذخیره‌سازی ساده‌ترشان نقش دارد. بـه گفته محققین، اگر برای بـه یاد آوردن خوا‌ب‌های خود مصمم هستید، چند ترفند برای اینکار وجوددارد:

۱

نوشیدن آب قبل از خواب بدلیل این‌ کـه شـما را در نیمه شب برای بـه دستشویی رفتن بیدار میکند، راه حل موثری اسـت چون این بیدار شدن‌های در طول شب همراه با بـه یادآوردن خوابی اسـت کـه میدیدیم.

۲

وقتی بـه تخت خواب رفتید مرتبا با خود تکرار کنید کـه میخواهید خواب‌هایی کـه میبینید رابه یاد بیاورید، اینکار می تواند شانس بـه یاد آوردن خواب را زیاد کند.

۳

بـه محض بیدار شدن سعی کنید خوابی کـه میدیدید را ادامه دهید، چشمان خودرا ببندید و صحنه‌ای راکه در خواب دیدید در ذهن خود تکرار کنید تا زمانی کـه هیپوکامپوس شـما فعال شود و این خواب را بعنوان یک خاطره در حافظه ثبت کند.